انواع کنکور در ایران؛ مقایسه و تحلیل جامع تمام آزمون‌های ورودی دانشگاه

راهنمای کامل از کنکور سراسری تا دکتری – کدام مسیر برای شما مناسب است؟

در ایران بیش از ۱۰ نوع آزمون ورودی دانشگاه برگزار می‌شود که هر کدام هدف، ساختار، زمان برگزاری، رقابت و آینده شغلی متفاوتی دارند. بسیاری از دانش‌آموزان فقط کنکور سراسری تجربی و ریاضی را می‌شناسند، اما مسیرهای بسیار متنوع‌تری برای ورود به دانشگاه وجود دارد. در این مقاله جامع و کاملاً به‌روز (آبان ۱۴۰۵)، به دسته‌بندی انواع کنکور سراسری، معرفی گروه‌های آزمایشی اصلی و شناور، کنکور فرهنگیان چیست، کنکور کاردانی به کارشناسی ناپیوسته چیست، کنکور کارشناسی ارشد، کنکور دکتری و مقایسه انواع کنکور سراسری می‌پردازیم تا بدانید کدام مسیر با استعداد، علاقه و شرایط شما همخوانی دارد.

۱. کنکور سراسری (ورود به کارشناسی پیوسته)

مهم‌ترین و پررقابت‌ترین آزمون کشور است.
گروه‌های آزمایشی اصلی:

• علوم ریاضی و فنی
• علوم تجربی
• علوم انسانی
• هنر
• زبان‌های خارجی

گروه شناور:
داوطلب می‌تواند علاوه بر گروه اصلی، در گروه هنر یا زبان هم شرکت کند (مثلاً تجربی + زبان).

ویژگی‌ها:

• دو نوبت در سال (اردیبهشت و تیر)
• تأثیر قطعی سوابق تحصیلی ۵۰٪
• فقط دفترچه اختصاصی (عمومی حذف شد)
• رقابت بسیار بالا در تجربی (بیش از ۵۵۰ هزار داوطلب)

آینده شغلی: پزشکی، مهندسی، حقوق، روانشناسی، هنر، مترجمی و …

۲. کنکور اختصاصی دانشگاه فرهنگیان (پذیرش دانشجو–معلم)

کنکور فرهنگیان چیست؟
آزمون جداگانه برای ورود به دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی. هدف: تربیت معلم برای آموزش و پرورش.

ویژگی‌ها:

• شرکت همزمان با کنکور سراسری (فقط یک دفترچه ۴۰ سوالی اضافه)
• شرایط خاص: حداکثر ۲۴ سال سن، معدل کل دیپلم بالای ۱۴، بومی‌گزینی
• پذیرش نهایی = ۵۰٪ نمره کنکور + ۲۰٪ سوابق + ۳۰٪ مصاحبه
• تعهد خدمت ۲ برابر مدت تحصیل
• حقوق ماهیانه از ترم اول (حدود ۱۲–۱۵ میلیون تومان ۱۴۰۵)

مزایا:

• اشتغال تضمینی
• حقوق در حین تحصیل
• رتبه لازم پایین‌تر (مثلاً رتبه ۲۰ هزار تجربی برای دبیری زیست)

معایب:

• مصاحبه سخت
• انتقال محدود
• تعهد بلندمدت

۳. کنکور کاردانی به کارشناسی ناپیوسته (کارشناسی ناپیوسته)

کنکور کاردانی به کارشناسی ناپیوسته چیست؟
آزمون برای دارندگان مدرک کاردانی (فوق دیپلم) که می‌خواهند کارشناسی بگیرند.

تفاوت با کارشناسی پیوسته:

• کارشناسی پیوسته: ۸ ترمه مستقیم بعد از دیپلم
• کارشناسی ناپیوسته: ۴ ترمه بعد از کاردانی

ویژگی‌ها:

• بدون کنکور (پذیرشتوانه سوابق تحصیلی) یا با آزمون (برخی رشته‌ها)
• رشته‌های پرطرفدار: حسابداری، نرم‌افزار کامپیوتر، برق، مکانیک، پرستاری
• ظرفیت بسیار بالا در دانشگاه آزاد و علمی کاربردی
• رقابت بسیار کمتر از سراسری

آینده شغلی: ورود سریع‌تر به بازار کار، امکان ادامه تا ارشد.

۴. کنکور کارشناسی ارشد (ورود به تحصیلات تکمیلی)

زمان برگزاری: اردیبهشت هر سال
تعداد داوطلب: حدود ۵۰۰ هزار نفر
ساختار آزمون:

• دروس عمومی (زبان، استعداد)
• دروس تخصصی رشته
• ضریب متفاوت دروس

رشته‌های پررقابت:

• حقوق، روانشناسی، مدیریت، مهندسی برق، کامپیوتر، پزشکی

رشته‌های آسان‌تر:

• الهیات، جغرافیا، علوم ورزشی، مرمت آثار فرهنگی

مزایا:

• امکان تحصیل در دانشگاه‌های تاپ
• حقوق بالاتر در بازار کار
• امکان تدریس دانشگاهی

معایب:

• رقابت بالا در رشته‌های پول‌ساز
• هزینه‌های تحصیل در دانشگاه‌های غیرانتفاعی

۵. کنکور دکتری (Ph.D)

زمان برگزاری: اسفند هر سال
تعداد داوطلب: حدود ۱۵۰ هزار نفر
ساختار:

• آزمون کتبی (۵۰٪)
• سوابق آموزشی و پژوهشی (۲۰٪ )
• مصاحبه علمی (۳۰٪)

رشته‌های پررقابت:

• روانشناسی بالینی، حقوق خصوصی، مهندسی برق

رشته‌های آسان‌تر:

• الهیات، ادبیات، تاریخ، علوم پایه

مزایا:

• امکان استادی دانشگاه
• حقوق بسیار بالا در صورت پژوهش موفق

معایب:

• نیاز به مقاله ISI
• مصاحبه بسیار سخت

۶. سایر انواع کنکور و پذیرش

• کنکور دانشگاه آزاد (ادغام شده با سراسری از ۱۴۰۲)
• **پیمان دانشگاه‌های غیرانتفاعی و پیام نور (بر اساس سوابق تحصیلی)
• کنکور دانشگاه‌های خاص (امام صادق، صنعت آب و برق، علوم قضایی)
• پذیرش بدون کنکور (بیش از ۸۵٪ ظرفیت دانشگاه‌ها در مهر و بهمن بر اساس سوابق تحصیلی)

مقایسه انواع کنکور سراسری: کدام گروه آزمایشی برای شما مناسب است؟

نکته طلایی:
بهترین رشته آن است که با علاقه واقعی، استعداد ذاتی و شخصیت شما همخوانی داشته باشد، نه فقط بازار کار.

جمع‌بندی نهایی

سؤالات متداول

کنکور فرهنگیان چیست و آیا ارزش دارد؟
آزمون جداگانه برای تربیت معلم با حقوق از ترم اول و اشتغال تضمینی. بله، اگر به تدریس علاقه دارید، یکی از بهترین انتخاب‌هاست.

فرق کارشناسی پیوسته و ناپیوسته چیست؟
پیوسته ۸ ترمه بعد از دیپلم، ناپیوسته ۴ ترمه بعد از کاردانی.

کنکور ارشد سخت‌تر است یا سراسری؟
در رشته‌های پول‌ساز مثل حقوق و روانشناسی، ارشد بسیار سخت‌تر است. در رشته‌های علوم پایه، سراسری سخت‌تر است.

آیا می‌توان همزمان در کنکور سراسری و فرهنگیان شرکت کرد؟
بله، کاملاً امکان‌پذیر است.

کنکور دکتری چند مرحله دارد؟
آزمون کتبی + سوابق + مصاحبه علمی.

بهترین مسیر ورود به دانشگاه بدون کنکور چیست؟
پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی در مهر و بهمن (بیش از ۸۵٪ ظرفیت).

حالا که تمام انواع کنکور در ایران را شناختید، می‌توانید با آگاهی کامل، مسیر آینده‌تان را انتخاب کنید.
مهم‌ترین نکته: علاقه > بازار کار > سختی کنکور

موفقیت شما آرزوی ماست
تیم ایران بوک – همراه همیشگی شما از دیپلم تا دکتری